Nasz Express

Kwalifikacje zawodowe

Jak wygląda dzisiaj sytuacja osoby przemieszczającej się pomiędzy państwami członkowskimi, jeżeli chodzi o uznawanie kwalifikacji?

Obywatele UE mają prawo wykonywać swój zawód jako pracownik najemny albo osoba pracująca na własny rachunek w państwie członkowskim innym niż to, w którym uzyskali kwalifikacje. Państwa członkowskie mają obowiązek uwzględniać kwalifikacje uzyskane w innych państwach członkowskich; w przypadku kilku zawodów (lekarze, pielęgniarki, lekarze dentyści, lekarze weterynarii, położne, farmaceuci i architekci) istnieje system automatycznego uznawania kwalifikacji w oparciu o wspólne minimalne wymogi w zakresie kształcenia. Państwo członkowskie, w którym dana osoba ubiega się o uznanie kwalifikacji, ma obowiązek albo wydać decyzję uznającą kwalifikacje, albo odrzucić wniosek. Decyzja odmowna podlega zaskarżeniu zgodnie z prawem krajowym.

Ten unijny system nie ma zastosowania do wniosków złożonych przez obywateli państw trzecich. Kwalifikacje nabyte w państwach trzecich są objęte systemem unijnym tylko wówczas, gdy zostały one zrównane z kwalifikacjami unijnymi po trzech latach wykonywania zawodu w państwie członkowskim, które uznało je jako pierwsze.

Wystąpiłam o uznanie moich kwalifikacji zawodowych. Co się stanie, jeżeli nie otrzymam decyzji przed brexitem?

Jeżeli wystąpiła Pani, przed określoną datą, o uznanie kwalifikacji przez właściwy organ państwa członkowskiego, w którym Pani obecnie mieszka, albo – jeżeli jest Pani pracownikiem transgranicznym – w którym Pani pracuje, procedura uznania zostanie dokończona na podstawie przepisów unijnych, które obowiązywały przed tą datą. Reguła ta powinna zapewnić sprawne dokończenie procedury i jej pozytywny wynik, o ile wniosek był uzasadniony.

***

Przestępstwa i nadużycia

Mieszkam i pracuję w Zjednoczonym Królestwie od 11 lat. Kilka lat temu zostałem skazany za przestępstwo i skazany na pięć miesięcy pozbawienia wolności. Czy ta kara więzienia będzie mieć wpływ na moje prawa?

Wcześniejsza karalność może wpłynąć na prawo pobytu, zarówno na podstawie obowiązujących obecnie przepisów unijnych dotyczących swobodnego przepływu, jak i umowy o wystąpieniu. W odniesieniu do przestępstw popełnionych przed brexitem będą stosowane obecne przepisy dyrektywy w sprawie swobodnego przemieszczania się (rozdział VI). Wszelkie decyzje mające wpływ na prawo pobytu w związku z przestępstwami popełnionymi przed brexitem będą musiały być podejmowane indywidualnie. Wydaleni będą mogli być tylko ci sprawcy, których indywidualne zachowanie stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie narażające jeden z podstawowych interesów społecznych.
Obawiam się, że wiele osób będzie próbować uzyskać prawo pobytu oszukańczo – pod pozorem, że obejmują ich postanowienia umowy o wystąpieniu. Jakimi zabezpieczeniami będą dysponować władze?

Do umowy o wystąpieniu włączone zostaną wszystkie obecne zabezpieczenia, jakimi dysponują państwa członkowskie na mocy unijnych przepisów dotyczących swobodnego przepływu, aby chronić się przed nadużyciami i oszustwami. Państwa będą mogły przyjąć niezbędne środki w celu odmowy, zniesienia lub wycofania jakiegokolwiek prawa przyznanego umową o wystąpieniu w przypadku nadużycia praw lub oszustw, na przykład małżeństw fikcyjnych. Wszelkie środki tego typu muszą być proporcjonalne i dawać możliwość odwołania się od nich na drodze sądowej.
Czy decyzje władz Zjednoczonego Królestwa oparte na przepisach dotyczących nadużycia praw będą skutkować utratą prawa do odwołania się?

Nadużycia lub oszustwa mogą prowadzić do utraty prawa do pobytu, ale nigdy prawa do odwołania. Obecnie przyjmujące państwo członkowskie może ograniczyć prawa do swobodnego przemieszczania się obywateli UE, którym udowodniono nadużycia prawa UE (takie jak małżeństwa fikcyjne). Po dowiedzeniu nadużycia lub oszustwa przez władze krajowe sprawcy przysługują pełne prawa do odwołania się od takiej decyzji, w tym prawo do pozostania w danym państwie do czasu rozpatrzenia odwołania.

Wspólne sprawozdanie stanowi, że organy Zjednoczonego Królestwa będą mogły systematycznie przeprowadzać kontrole bezpieczeństwa i sprawdzać karalność wszystkich osób ubiegających się o nowy status pobytu w tym państwie. Czy jest to możliwe?

Tak. Brexit to bardzo szczególna sytuacja, ponieważ władze Zjednoczonego Królestwa będą musiały podjąć decyzję o fundamentalnym znaczeniu: czy osobom, którym z perspektywy Zjednoczonego Królestwa przestaną przysługiwać specjalne prawa, powinien przysługiwać do końca życia chroniony status pobytu w tym państwie. W tym kontekście Zjednoczone Królestwo powinno wprowadzić nową procedurę dla osób ubiegających się o nowy status pobytu. Nowa procedura będzie jednak zgodna z obecnie obowiązującymi przepisami UE dotyczącymi swobodnego przepływu osób. Oznacza to, że po swoim wystąpieniu z UE Zjednoczone Królestwo będzie mogło wydalić sprawców będących obywatelami UE, którzy popełnili przestępstwo przed brexitem tylko wówczas, gdy mają taką prawną możliwość w obecnej chwili.